ਰੂਹ ਰਜ਼ਾ.

ਕਈ ਵਾਰ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਚਰ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਸਮਝ ਨਹੀਂ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਂਦਾ ਹੈ, ਸਾਡਾ ਪੜ੍ਹਿਆ ਲਿਖਿਆ..ਸਿੱਖਿਆ ਹੋਇਆ ਸਭ ਕੁਝ ਅਸਲ ਹਾਲਾਤਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦਾ ਲੱਗਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਚੀਜ਼ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਰ੍ਹਾ ਦੀ ਸਲਾਹ ਬੇ-ਅਸਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਨਿੱਕੀ ਨਿੱਕੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਗੁੱਸਾ 'ਤੇ ਖਿਝ ਆਦਤ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਕੱਲੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਨੂੰ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਸਾਡਾ ਕੋਈ ਦੋਸਤ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਸਾਡੀ ਕੋਈ ਫ਼ਿਕਰ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕੋਈ ਫੋਨ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਮੈਂ ਹੀ ਹਮੇਸ਼ਾ ਫੋਨ ਕਿਉਂ ਕਰਾਂ? ਮੇਰੀ ਕੋਈ ਕਦਰ ਹੀ ਨਹੀਂ । ਮੇਰਾ ਹੋਣਾ ਜਾਂ ਨਾ ਹੋਣਾ ਇਕ ਬਰਾਬਰ ਹੈ, ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ। ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮਝ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ? ਮੇਰੇ ਘਰ ਦੇ..ਤੇ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਮੇਰੇ 'ਚ ਕਮੀਆਂ ਕਿਉ ਕੱਢਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ? ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੈਂ ਚੰਗਾ/ਚੰਗੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ? ਅਜਿਹਾ ਕੁਝ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕੀ-ਕੀ ਸਾਡੇ ਮਨ 'ਚ ਆਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਮਨ ਦੀ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਡਿਪਰੇਸ਼ਨ, ਮਾਨਸਿਕ ਤਨਾਓ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।  ਮਨ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਉਲਝਣਾਂ ਵਿਚ ਗ੍ਰਸਤ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਖੁਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਸਾਂਝੀ ਕਰੇਗਾ ਵੀ ਤਾਂ ਅਸਹਿਜ ਰਹੇਗਾ,  ਉਹ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਹਾਲਾਤ ਸਾਂਝਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਕਤਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਦ...

ਰਾਜਧਾਨੀ ਦਿੱਲੀ ਵਿਚ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦਾ ਮਕਬਰਾ ਮਹਾਨ ਮੁਗਲ ਵਾਸਤੂਕਲਾ ਦਾ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਨਮੂਨਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਮਕਬਰਾ-ਏ-ਹੁਮਾਯੂੰ ਤੁਰਕਿਸ਼ ਅਤੇ ਹੁਮਾਯੂੰ ਕਬਰੀ ਆਦਿ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੀ ਮੌਤ 1556 'ਚ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਇਹ ਮਕਬਰਾ ਉਸਦੀ ਰਾਣੀ ਹਮੀਦਾ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ, ਜਿਸਨੂੰ ਹਾਜੀ ਬੇਗਮ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸਨੇ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ 14 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 1569 ਵਿਚ ਇਸ ਮਕਬਰੇ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਾਰਜ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪਹਿਲੀ ਮੁਗਲ ਕਲਾ ਦੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ, ਜੋ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸਥਾਪਤ ਕਲਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸੀ। ਇਸ ਮਕਬਰੇ ਦਾ ਵਸਤੂਕਾਰ ਮਿਰਕ ਮਿਰਜ਼ਾ ਘਿਆਥ ਨਾਮੀ ਇਕ ਫ਼ਾਰਸੀ ਸੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਹਾਜੀ ਬੇਗਮ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੁਕਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਇਸ ਦੀ ਵਿਲੱਖਣ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਕਈ ਵੱਡੀਆਂ ਆਰਕੀਟੈਕਚਰਲ ਨਵੀਨਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਕ ਅਨੌਖਾ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਇਆ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ, ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਲਾਲ ਅਤੇ ਚਿੱਟੇ ਰੇਤਲੇ ਪੱਥਰ ਨਾਲ ਬਣੀ ਇਹ ਇਮਾਰਤ ਆਗਰਾ ਅਰਥਾਤ ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਪਿਆਰ ਸਮਾਰਕ ਜਿੰਨੀ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਮਾਰਕ ਹੁਮਾਯੂੰ ਦੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਹਮੀਦਾ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ (ਹਾਜੀ ਬੇਗਮ) ਨੇ ਲਗਭਗ 15 ਲੱਖ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨਾਲ ਬਣਾਈ ਸੀ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਇਸ ਮਕਬਰੇ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮਾਰਕ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਤਾਂ ਹੀ ਸਪਸ਼ਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ...

ਇਕ ਅਦੁੱਤੀ ਸਖਸ਼ੀਅਤ: ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ  ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਕਵੀ, ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਅਜੋਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਦਾ ਮੋਢੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤਿ ਫਿਲਾਸਫੀ ਨਾਲ਼ ਜੋੜਿਆ ਜਿਸ ਕਰ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 'ਭਾਈ ਜੀ' ਆਖਿਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਛੋਟੀ ਕਵਿਤਾ, ਮਹਾਂਕਾਵਿ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵਾਰਤਕ ਵਿੱਚ ਨਾਵਲ, ਨਾਟਕ ਇਤਿਹਾਸ, ਜੀਵਨੀਆਂ, ਲੇਖਾਂ ਅਤੇ ਸਾਖੀਆਂ ਇਤਿਆਦਿ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪਹਿਲ ਕੀਤੀ। ਭਾਈ ਵੀਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 5 ਦਸੰਬਰ 1872 ਈ: ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਖੇ ਡਾ: ਚਰਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਘਰ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰਾਣੇ ਦਾ ਸੰਬੰਧ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਦੀਵਾਨ ਕੌੜਾ ਮੱਲ ਨਾਲ ਸੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਕਾਹਨ ਸਿੰਘ ਮੰਨੇ ਪ੍ਰਮੰਨੇ ਧਾਰਮਿਕ ਵਿਆਕਤੀ ਸਨ, ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਬ੍ਰਿਜ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਚੰਗੇ ਗਿਆਨੀ ਵੀ ਸਨ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਨਾ ਜੀ ਪੰਡਿਤ ਹਜ਼ਾਰਾ ਸਿੰਘ ਮਹਾਨ ਵਿਦਵਾਨ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ਼ 'ਦੀਵਾਨ ਕੌੜਾ ਮੱਲ' ਦੀ 18ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ 'ਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਰਹੀ ਹੈ। 1748 ਈ: 'ਚ ਮੀਰ ਮੰਨੂੰ (ਮੀਰ ਮੁਅੱਯਨੁਲ ਮੁਲਕ) ਲਾਹੌਰ ਅਤੇ ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਸੂਬਾ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਵਿਰੋਧ 'ਚ ਸਿੱਖਾਂ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ੁਲਮ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਜਦੋਂ ਉਸਨੇ ਕੌੜਾ ਮ...